Jak mądrze dbać o innych nie zapominając o sobie?
Rola wszystkich osób pomagających jest niezmiernie ważna dla sprawnego funkcjonowania większości organizacji pomocowych. Kiedy ma miejsce sytuacja tak wyjątkowa i nieprzewidywalna w przebiegu jak wojna, trudno być przygotowanym na konsekwencje, które ze sobą niesie. W związku z przybyciem wielu uchodźców i uchodźczyń z Ukrainy, cała infrastruktura pomocowa w Krakowie została rozciągnięta do granic możliwości. Starając się kompleksowo i profesjonalnie pomóc jak największej liczbie osób stanęliśmy przed wyzwaniem, którego kształtu i wymiaru nie byliśmy w stanie przewidzieć. Dostosowywanie się do pojawiających się nowych potrzeb na pewno nie należy do zadań łatwych.
Braki osobowe były i są jednym z największych zmartwień organizacyjnych w tym przedsięwzięciu pomocowym. Wiele różnych trudności możemy przezwyciężyć, jednak bez odpowiedniej ilości osób pomagających nie jest możliwe efektywne działanie. Dlatego należy bardzo docenić wszystkich, którzy okazali swoją pomoc i zaangażowanie w działania prowadzone przez ostatnie cztery miesiące w Krakowie. Ogromną część tych osób stanowią mieszkańcy i mieszkanki miasta i jego okolic, ale pomagający przyjeżdżają do nas również z innych krajów (jak np. Hiszpania czy Wielka Brytania), by bezinteresownie pomagać. Dzięki nim, osoby przyjeżdżające do Krakowa z dotkniętej wojną Ukrainy mogą szybko stanąć na nogi, zacząć normalnie funkcjonować, odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Otrzymują wszystkie niezbędne informacje, pomoc materialną, wsparcie (w tym psychologiczne), pomoc w przełamaniu barier językowych i załatwianiu spraw urzędowych, transport, nocleg i wiele, wiele innych.
Niestety Wolontariusze i Wolontariuszki również borykają się ze swoimi problemami. Ochoczo poświęcają swój czas, aby pomagać - większość z nich nie posiada jednak odpowiedniego zaplecza merytorycznego, aby wiedzieć jak w tym wszystkim zadbać również o siebie. Jak mówi jedna z Wolontariuszek: Nie wiedziałam, czego oczekiwać od siebie w kwestii udzielanej pomocy. Wracając do domu każdego dnia, nie potrafiłam sobie poradzić z tym wszystkim, co widziałam i słyszałam. Obawiam się, że gdybym nie otrzymała odpowiedniego wsparcia – musiałabym zrezygnować z pomagania, za dużo mnie to kosztowało”. Problemy, z którymi borykają się pomagający to przede wszystkim:
- wypalenie,
- rozbieżność pomiędzy wyobrażeniami a rzeczywistością,
- przejmowanie na siebie problemów osób, z którymi pracują,
- poczucie braku kompetencji wynikające z niemożności rozwiązania problemów uchodźców,przeciążenie psychiczne,
- problemy z kontrolą emocji i nastroju,
- odczuwanie lęku,
- utrzymujący się podwyższony poziom odczuwanego stresu i napięcia i wiele innych.
Z tymi problemami można sobie radzić, a przede wszystkim można nie dopuszczać do tego, aby w ogóle się pojawiły. Potrzebna jest jednak do tego psychologiczna wiedza, która pozwala na kontrolę swoich oczekiwań, konstruktywną i nieszkodliwą percepcję napływających informacji, samoregulację, zadbanie o swoją higienę psychiczną i inne. Wiedza jest pierwszym z czynników, które pomagają chronić się przed szkodliwym wpływem pracy. Drugim bardzo ważnym elementem są spotkania ze specjalistami i specjalistkami pracującymi w ramach grup wsparcia, gdzie jest miejsce na to, aby uwolnić swoje emocje, zwerbalizować trudności, otrzymać wsparcie od innych i profesjonalną pomoc od specjalisty.
Na szczęście coraz więcej osób pomagających zdaje sobie z tego sprawę i sięga po taką pomoc. W Krakowie można skorzystać z całego profesjonalnego zaplecza pomocy oferowanego w języku polskim, angielskim oraz ukraińskim. Dzięki zaangażowaniu biznesu - HEINEKEN, Air Liquide, Fondation Air Liquide - pomoc ta jest nieodpłatna dla wszystkich wolontariuszy i innych pomagających. Koordynacją tej pomocy w ramach Koalicji Otwarty Kraków zajmuje się Mental Health Helpline wraz z Diversity Hub, współpracując w tej kwestii głównie z Centrum Wielokulturowym i Fundacją Zustricz.
Serdecznie dziękujemy Wam za to, co robicie – to mądra, systemowa pomoc, która jest oliwą w trybach wielkiego pomocowego dzieła.
Maciej Ostachowski
Mental Health Helpline
